Powieść „Świat Zofii” autorstwa Josteina Gaardera ukazała się w 1991 roku. Norweski pisarz w oryginalny sposób prześledził w niej historię filozofii. Główną bohaterką jest czternastoletnia Zofia Amundsen, która pewnego dnia zaczyna otrzymywać listy zgłębiające tajniki kolejnych myślicieli. Poza tymi listami, otrzymuje również kartki z życzeniami urodzinowymi i listy adresowane do Hildy. Zofia po kilku listach poznaje nadawcę i swojego nauczyciela filozofii, Alberto Knoxa. Zofia zastanawia się, dlaczego otrzymuje również listy do niejakiej Hildy. Okazuje się, że podobnie jak Alberto Knox, jest ona bohaterką opowieści napisanej dla Hildy przez jej ojca.
Krótkie streszczenie lektury
Zofia Amundsen dostaje każdego dnia list z kilkoma pytaniami, natomiast później otrzymuje wykłady o filozofie, który poruszał odpowiedzi na te pytania. Alberto Knox, nauczyciel filozofii, który wysyła Zofii listy i wykłady, tłumaczy jej, że człowiek musi zastanawiać się nad własną egzystencją, gdyż inaczej nie żyje w pełni.
Opowiada jej o mitach, w jakie wierzyli ludzie. Dzięki nim tłumaczyli sobie zdarzenia i zjawiska, których nie rozumieli. Następnie opowiada o filozofiach naturalnych w starożytnej Grecji, którzy skupiali się na zmianach w świecie. Mówi Zofii o Demokrycie, który stworzył koncepcję przeznaczenia oraz teorię budowy świata z cząstek.
Zofia wraz z kursem filozofii otrzymuje również kartkę pocztową adresowaną do Hilde Moller Knag oraz jej szalik. Zaintrygowana, zaczyna się zastanawiać kim jest Hilda i jaki ma ona związek z filozofią.
Alberto uczy Zofię o Sokratesie, który był świadomy że nic nie wie. Następnie dziewczynka dowiaduje się o świecie idei Platona a także o Arystotelesie i podstawach logiki, które stworzył. Jednocześnie Zofia ze swoją przyjaciółką Joanną trafiają na kartkę, w której napisano, że Hilde je kiedyś pozna.
Zofia przechodzi przez kolejne etapy nauki, Alberto zapoznaje je z poglądami Jezusa, świętego Augustyna i św. Tomasza z Akwinu. Nauczyciel tłumaczy jej, jak filozofię antyczną zaadaptowano do myśli chrześcijańskiej i interpretowano np. świat idei Platona w kategoriach Boga i zbawienia.
Zofia poznaje również filozofię renesansu, dowiaduje się o Kartezjuszu i Spinozie. Alberto zapoznaje ją również z naukami empirystów: angielskim filozofie Locke, który wierzył w prawo naturalne i to, że człowiek rodzi się niczym niezapisana karta, która zapełnia się wiedzą w trakcie życia. Z kolei Hume udowadniał, że doświadczenie jest nie zawsze pełne i człowiek zachowuje się nieraz zgodnie ze swoimi wewnętrznymi przekonaniami, niezależnymi od świata zewnętrznego. Alberto uczy o Berkeley’u, który wierzył, że proces poznawania wymaga interwencji Boga, który podtrzymuje racjonalnie skonstruowany świat materialny. Zofia dowiaduje się od Alberto, że ona i jej nauczyciel zostali stworzeni przez umysł ojca Hilde.
Tymczasem piętnastego czerwca Hilde z okazji swoich urodzin otrzymuje w prezencie książkę „Świat Zofii”. Hilde zagłębia się w książce, jednak cały czas ma wrażenie, że Zofia istnieje nie tylko w powieści. Alberto planuje ucieczkę z umysłu stwórcy, jednak przedtem Zofia musi zakończyć kurs filozofii. Dziewczynka dowiaduje się o Kancie, który mówił o wiedzy empirycznej i racjonalizmie. Następnie Zofia poznaje filozofię Hegla i jego poglądy na historię, myśl Kierkegaarda na temat egzystencji, a także myśl Marksa, Darwina, Freuda czy Sartre. W dniu urodzin, na przyjęciu urodzinowym Zofii, Alberto z Zofią nagle znikają. W tym czasie toczy się również przyjęcie urodzinowe u Hilde, podczas niego dziewczynka rozmawia z ojcem na temat książki. Okazuje się, że Alberto i Zofia uciekli z umysłu ojca Hilde i stali się istotami duchowymi, które mogą oddziaływać na innych ludzi.
