„Przypadki Robinsona Kruzoe” to najbardziej znana powieść Daniela Dafoe. Angielski pisarz napisał ją w 1719 roku i prawdopodobnie oparł swoją powieść na prawdziwej historii Alexandra Selkirka. Książka zyskała szybko popularność i jest chętnie czytana aż po dziś dzień. Samo imię „Robinson” stanowi synonim rozbitka i człowieka w podróży, który musi sam sobie radzić. Postać Robinsona stała się ikoną kultury i nieraz była pierwowzorem adaptacji filmowych czy teatralnych. W innych dziełach literackich czy filmowych dotyczących tematu rozbitka na bezludnej wyspie można także dostrzec inspiracje Robinsonem Crusoe oraz jego przygodami.
Streszczenie wydarzeń w lekturze „Przypadki Robinsona Cruzoe”
1. Rozdział. Poznajemy historię Robinsona Crusoe, który urodził się w 1632 roku w Yorku w Anglii. Robinson miał dwóch starszych braci, którzy zginęli na morzu. Z tego powodu rodzice Robinsona nie pozwalali mu na wiązanie swojej kariery z morzem. Robinson wbrew rodzicom miał pociąg do statków, żeglugi i często zagląda do portu.
2. Rozdział. Robinson po rozmowie z ojcem postanawia, że zajmie się nauką i zgodnie z ich życzeniem zostanie prawnikiem. Po raz ostatni wybiera się do portu, w którym spotyka swojego kolegę, Jakuba. Ten proponuje mu rejs do Londynu, na który Robinson się godzi.
3. Rozdział. Robinson mówi o swoich planach rodzicom, Ci jednak zakazują mu wypływać w rejs. Robinson okazuje nieposłuszeństwo i wyrusza statkiem do Londynu. Niestety statek tonie, jednak Robinson uratował się z tej katastrofy.
4. Rozdział. Akcja dzieje się w karczmie Kulawego Piotra w Londynie, do której przybywa Robinson. Tam spotyka kapitana Smitha, który werbuje załogę do rejsu.
5. Rozdział
Robinson opowiada kapitanowi Smithowi swoją historię, ten postanawia go zabrać w rejs do Nowej Gwinei. Kiedy tylko Robinson wsiada na statek, kapitan zabiera mu wszystkie pieniądze.
6. Rozdział. Robinson Crusoe jest na dole hierarchii pokładowej i to jemu przypadają najcięższe prace na pokładzie. Podczas rejsu uczy się nawigacji od kapitana.
7. Rozdział. Statek Robinson dopłynął do Wybrzeża Kości Słoniowej, przy której zakotwiczył się w zatoce. Tam zaczęli handlować z tubylcami, marynarze byli jednak nieuczciwi i wykorzystywali naiwność tamtejszej ludności.
Po odpłynięciu kapitan Smith zachorował na malarię. Na łożu śmierci zdążył powiedzieć Robinsonowi, że zabrane mu pieniądze były jego udziałem w tym rejsie.
8. Rozdział. Robinson ze statkiem przybywa do Londynu. Spotyka się z wdową, która prosi go o dostarczenie ładunku należącego do niej i wspólników kapitana. Robinson zostaje handlarzem i prowadzi interesy w kolejnych rejsach. Podczas jednego z rejsów na Robinsona napadają piraci mauretańscy i biorą go do niewoli.
9. Rozdział. Robinson w mauretańskiej niewoli spędza dwa lata. Podczas niej musi wykonywać ciężkie fizyczne prace.
10. Rozdział. Robinson podejmuje decyzję o ucieczce. Pewnego dnia wypływa łodzią na połów w morze. Podczas połowu wyrzuca dozorcę Mulaja z łodzi a niewolnikowi Ksuremu zwraca wolność. Mają oni zapasy żywności i postanawiają uciekać,
11. Rozdział. Robinson z Ksurym żeglują przez kilka dni. Muszą przybyć do lądu, gdyż kończą się im zapasy i woda. Na lądzie spotykają lwa, którego Robinson zastrzelił. Potem spotykają przyjaznych tubylców, a po kilkunastu dniach dostają się na statek płynący do Brazylii.
12. Rozdział. Statek okazuje się być portugalski. Robinson postanawia osiąść w Brazylii i zostaje plantatorem tytoniu a Ksury zostaje na pokładzie w celu przyuczenia się do zawodu marynarza.
Po pewnym czasie sąsiedzi namawiają go, by dowodził wyprawą do Nowej Gwinei. Na statku okazuje się, że wyprawa jest w celu pozyskania niewolników.
13. Rozdział. Podczas rejsu jeden z marynarzy dostrzega ognie świętego Elma, które zwiastują nieszczęście. Przesąd się spełnia i statek napotyka na huragan. Nawet szalupa ratunkowa tonie, Robinson jako jedyny ocalały dostaje się na brzeg.
14. Rozdział. Robinson po wylądowaniu na wyspie szuka innych członków załogi. Wędrując po wyspie stwierdza, że jest sam na wyspie. Robinson rozpoczyna życie na wyspie – za posiłek służą mu orzechy kokosowe, a noc spędza na drzewie. Przez własną bezmyślność wysypuje ziarna jęczmienia z kieszeni i traci szansę na pożywienie.
15. Rozdział. Robinson jest zrozpaczony, kiedy okazuje się że wyspa jest bezludna. Nie może poradzić sobie z rozpaleniem ognia. Najwyższe wzniesienie na wyspie nazywa Wzgórzem Rozpaczy, jednak odkrywa tam jaskinię, w której może zamieszkać i staje się dla niego Wzgórzem Nadziei.
16. Rozdział. Robinson szuka czegoś, czym mógłby zamykać grotę. Przygotowuje sobie kamień, dzięki któremu będzie miał lepsze schronienie. Na wyspie znajduje zielone owoce i je zjada. Z pnączy i lian przygotowuje też drabinkę, po której można się wspinać do groty.
Następnego dnia udoskonala on swoje miejsce zamieszkania i buduje okap z liści oraz kamienne ogrodzenie.
17. Rozdział. Robinson Kruzoe stwierdza, że musi liczyć czas, by nie stracić jego rachuby. Obmyśla kalendarz, dzięki którym będzie liczył dni spędzone na wyspie. Dni powszednie oznacza szczerbą, świąteczne dłuższą szczerbą, początek miesiąca podwójnym krzyżykiem.
Robinson też traci siły, gdyż jest niedożywiony. Sprawia sobie łuk i udaje mu się upolować zwierzę, natrafia też na stado kóz i ubija samicę. Młode kozy bierze do swojej groty. Niestety nie jest w stanie przyrządzić mięsa, gdyż ciągle nie może rozpalić ognia.
18. Rozdział. Robinson nie mogąc upichcić ciepłego posiłku, postanawia ususzyć kozie mięso. Podczas nocy słyszy, gdy zwierze podobne do dużego kota podkrada mu mięso. Udaje mu się je zabić, jednak musi schronić swoje zapasy jedzenia. Buduje więc piwniczkę na zapasy. Wypuszcza też koźlątko, które trafia do swojego stada.
Podczas huraganu dach zostaje uszkodzony. Robinson wyrusza na poszukiwania nowych liści, podczas wyprawy znajduje ślady pogorzeliska.
19. Rozdział. Robinson doświadcza deszczowej pory na wyspie. Jest mu często zimno i jest głodny. Wykorzystuje skóry zwierząt i robi z nich ubrania, natomiast z desek rozbitego statku buduje półki na zapasy. Swoją grotę nazywa Yorkiem, na cześć swojego rodzinnego miasta.
20. Rozdział. Robinson chciał upolować kozy, jednak kozioł – przewodnik stada, go przechytrzył. Z „żelaznego” drzewa zrobił igły, natomiast nici z gatunku pokrzywy. W sidła przez niego zastawione wpadło małe koźlątko.
21. Rozdział. Koźlątko zamieszkało z Robinsonem w grocie i otrzymało imię Barnaba. Robinson spędzał pierwsze Boże Narodzenie na wyspie, które nie było zbyt szczęśliwe.
22. Rozdział. Robinson postanawia przygotować zapasy jedzenia, by mieć do nich dostęp.
23. Rozdział. Robinson wyrusza w głąb wyspy, by poszukać jedzenia. Podczas wyprawy znajduje kępkę jęczmienia, jak się później domyśla, wysypane ziarno przez niego zdołało zakiełkować.
24. Rozdział. Wyspę nawiedza trzęsienie ziemi, które czyni zniszczenia w grocie Robinsona.
25. Rozdział. Robinson porządkuje swoje mieszkanie i przygotowuje pułapkę na kozy. Znalazł krzemień, dzięki czemu może rozpalić ogień. W pułapkę łapie dwie kozy, które teraz trzyma w zagrodzie.
26. Rozdział. Choroba dotyka Robinsona, przez co nie opuszcza on groty przez długi czas. W tym czasie w jego zagrodzie przychodzi na świat koźlątko. Robinson znajduje coraz więcej możliwości pożywienia – na skałach sól, ziarna jęczmienia, odkrywa też jadalne bulwy.
27. Rozdział. Robinson wyrusza wgłąb wyspy, gdzie odkrywa zagon dzikiej kukurydzy.
28. Rozdział. Noc spędza na drzewie i obserwuje mrówki, które są prawdziwie niszczycielską siłą. Rozbitek znajduje też mnóstwo owoców – melony, pomarańcze, cytryny i winogrona. Zabiera te łupy do swojej groty.
29. Rozdział.. Robinson przygotowuje się do kolejnej pory deszczowej – dopracowuje zagrodę dla kóz i gromadzie jedzenie. Ze starej pończochy, łoju i łupiny orzecha sprawia sobie oświetlenie.
30. Rozdział. Robinson ma coraz więcej kóz w zagrodzie :-). W głębi wyspy Robinson znajduje dziką bawełnę. Po tym, jak wrzuca w popiół resztki glinianej miseczki , robi się z niej coś na kształt cegły. Dzięki temu odkryciu robi garnek i może ugotować sobie zupę.
31. Rozdział. Robinson podczas wyprawy po wyspie, dostrzega zarys innego lądu. Wieczorem widzi też ognisko, podejrzewa że są tam Karaibowie.
32. Rozdział. Robinson przynosi sobie do groty kolejnego towarzysza – papugę Polly. Uczy ją mówić, aż papuga umie wymówić swoje imię. Robinson umie wytwarzać coraz bardziej skomplikowane jedzenie, jak na przykład ser i masło.
33. Rozdział. Robinson napotyka wiele przeszkód, by wyhodować jęczmień. W końcu udaje mu się zrobić z nich mąkę i upiec pierwszy chleb – płaskie placki.
34. Rozdział. Papuga uczy się wymawiać imię „Robinson”, niestety koziołek Barnaba zdycha. Robinson chce nowego przewodnika dla kóz, zostaje nim następca Koziego Króla, jednak on znika.
35. Rozdział. Robinson napotyka ślad ludzkiej stopy i wie, że mogą to być niebezpieczni Karaibowie.
36. Rozdział. W czasie jednej z wędrówek, Robinson natrafia na podziemną jaskinię. Tam znajduje Koziego Króla, który kona. Po pochowaniu go, postanawia zamieszkać w grocie.
Pewnego dnia słyszy wystrzały z armaty i stwierdza, że to tonący statek wzywa pomoc. Następnego ranka znajduje jedynie wrak żaglowca.
37. Rozdział. Robinson odnajduje wrak statku na rafach. Jest tam pies oraz zwłoki dwóch mężczyzn. Na statku znajduje żywność, ubrania, narzędzia, broń i proch, które przewozi na tratwie na ląd. Pies otrzymuje imię Friend.
38. Rozdział. Kolejne dni Robinson spędza na wydobywaniu skarbów ze statku, a znajduje tam pościel, przybory krawieckie, wędki, muszkiety, papier i atrament. Postanawia, że będzie pisać pamiętnik.
39. Rozdział. Robinson oblicza, że mija już 9 lat od przybycia na wyspę. Czyta Biblię, którą znalazł na statku, jednak dokucza mu samotność. Z narzędzi buduje łódkę, którą chce odpłynąć z wyspy. Jednak prąd znosi łódeczkę i rozbija na skałach. Robinson wraca więc do swojego domu.
40. Rozdział. Kozy są wykorzystywane do orki. Postanowił też ochronić siebie, gdyż na plaży znalazł ognisko oraz ludzkie szczątki. Domyślił się, że ludożercy odwiedzają wyspę.
41. Rozdział. Robinson słyszy ujadanie psa, przygotowuje więc broń, aby się ewentualnie bronić przed niebezpiecznymi gośćmi.
42. Rozdział. Robinson przez lunetę dostrzega trzydziestu Karaibów, którzy mają kilku jeńców. Jeden z nich ucieka, Robinson i pies Friend zabija dwóch jego prześladowców. Młody zbieg boi się Robinsona, jednak potem godzi się z nim iść do jaskini. Zbieg otrzymuje imię Piętaszek, gdyż został uratowany w piątek.
43. Rozdział. Piętaszek przygotował posiłek, poza tym Robinson stara się go uczyć zasad w gospodarstwie oraz języka angielskiego.
44. Rozdział. Robinson spędził już rok z Piętaszkiem. Nauczył go on na tyle angielskiego, że mogą się porozumieć. Robinson opowiada Piętaszkowi o Anglii i statkach, natomiast Piętaszek opowiada mu o najeźdźcach (prawdopodobnie Hiszpanach) i swojej ziemi.
45. Rozdział. Robinson wie, że Piętaszek tęskni a swoją rodziną i proponuje mu pomóc w dostaniu się do jego lądu. Jednak Piętaszek nie chce opuszczać Robinsona. Pewnego dnia na wyspie znowu pojawiają się ludożercy, wśród jeńców jest ojciec Piętaszka i Hiszpan. Robinson z Piętaszkiem ratują ich z rąk Karaibów.
46. Rozdział. Hiszpan okazuje się być kapitanem zatopionego statku. Robinson z nim i jego ludźmi chcą zbudować statek. Spisują też umowę zabezpieczającą ich umowę. Po kilku miesiącach kapitan z ojcem Piętaszka wyruszają po resztę ludzi
47. Rozdział. Po kilku dniach pojawiaj się piraci z jeńcami, Robinson uwalnia ich.
48. Rozdział. Kolejna łódź, która przybywa na wyspę, okazuje się być dowodzona przez hiszpańskiego kapitana. Wywiązuje się walka, którą przegrywają piraci.
49. Rozdział. Robinson zostaje uznany gubernatorem wyspy i sądzi buntowników. Podżegaczy kara pobytem na wyspie, natomiast inni są poddani karą chłosty.
50. Rozdział. Robinson postanawia opuścić wyspę, żegna znane miejsca i po 13 latach opuszcza York i swoją bezludną wyspę.
51. Rozdział. Na statek Robinsona napada karaibska flotylla. Podczas walki ginie Piętaszek, który chce negocjować z napastnikami. Robinson wydaje rozkaz zniszczenia flotylli i odmawia modlitwę za duszę Piętaszka.
52. Rozdział. Robinson przybywa do Anglii, jednak jego rodzice już nie żyją. Odwiedza też wdowę po kapitanie Smith i wyrusza do Lizbony. Okazuje się że jego majątek się powiększył i Robinson stał się bogatym człowiekiem.
53. Rozdział. Robinson przeznacza część majątku na cele charytatywne. Spotyka Jakuba, który namówił go na pierwszy rejs. Opowiada mu o swoich przygodach i opowiada z tęsknotą za swoją wyspą. Postanawia odkupić od niego statek i nazwać go Piętaszek.
54. Rozdział. Robinson zabiera Polly, psa Frienda i jest ostatni raz widziany na statku, który wypływał z portu.
